Ukwezi kumwe mbere y’uko atanga ubutegetsi, Perezida wa Leta zunze ubumwe z’Amerika, Joe Biden, yahaye imbabazi abantu 37 kuri 40 bafungiye muri gereza zo ku rwego rw’igihugu bakatiwe urwo gupfa. Yabihinduyemo gufungwa burundu.
Abahawe imbabazi bahanwe kubera ibyaha by’ubuhotozi, kwiba amabanki byavuyemo ubwicanyi, n’abacuruzi b’ibiyobyabwenge.
Imbabazi za Perezida Biden zivuga ko badashobora kurekurwa ubuzima bwabo bwose. Batatu izi mbabazi zitareba bahaniwe ibyaha by’iterabwoba, ubwicanyi bushingiye ku rwango rufatiye kw’ibara ry’uruhu cyangwa kw’idini, no kwica abantu ikivunge.
Aba batatu ni Dzhokhar Tsarnaev w’imyaka 31 y’amavuko. Kw’itariki ya 15 y’ukwa kane 2013, yateze igisasu mw’isiganwa mu kwiruka n’amaguru ryitwa “Marathon y’i Boston” muri Leta ya Massachusetts (mu burasirazuba bw’igihugu). Igisasu cyahitanye abantu batatu, gikomeretsa abandi 264.
Uwa kabiri ni Dylann Roof w’imyaka 30. Kw’itariki ya 17 y’ukwa gatandatu 2015, yinjiranye imbunda mu rusengero rw’Abirabura b’Abametodisite rwitwa Emmanuel mu mujyi wa Charleston, muri Leta ya Carolina y’Epfo (mu mwajyepfo y’uburasirazuba bw’igihugu), ararasa, yica abantu icyenda, akomeretsa undi umwe. Bose b’Abirabura.
Ubutabera buvuga ko afite amatwara ko Abazungu bagomba kuba hejuru y’abandi bantu bose.
Uwa gatatu ni Robert Bowers w’imyaka 52. Kw’itariki ya 27 y’ukwa cumi 2018, jinjiranye imbunda mw’ihekaru y’Abayahudi mu mujyi wa Pittsburgh, muri Leta ya Pennsylvania (mu burasirazuba bw’igihugu), ararasa ahitana abantu 11 (barimo n’abari bararokotse Jenoside yakorewe Abayahudi mu gihe cy’intambara ya kabiri y’isi yose), akomeretsa n’abandi batandatu.
Ni cyo gitero cy’ishyano ku Bayahudi kurusha ibindi mu mateka ya Leta zunze ubumwe z’Amerika. Mbere yo kugaba igitero, Robert Bowers yari yanditse ku mbuga nkoranyambaga ubutumwa bwuzuyemo urwango rw’Abayahudi.
Biden yiyamamaje yamagana igihano cyo kwicwa. Akimara kugera ku butegetsi mu kwa mbere 2021 yahise ahagarika kunyonga abagihawe n’inkiko zo ku rwego rw’igihugu.
Mw’itangazo yashyize ahagaragara, aragira, ati: “Ntihagire uwibeshya: namagana aba bicanyi. Nunamira abo bahitanye”.
“Nifatanya mu kababaro katavugika imiryango y’abishwe barimo. Ariko na none, umutima nama wanjye n’ubunararibonye bwanjye, nemera ko dukwiye gukuraho igihano cy’ufupfu ku rwego rw’igihugu.”
Imbabazi z’umukuru w’igihugu nk’izi ntizishobora gukurwaho n’umusimbuye. Na none ariko ntizishobora kugera ku bantu bagera ku 2.200 bakatiwe urwo gupfa ku rwego rwa za leta. Nta bubasha abifiteho.
Leta 23 kuri 50 zigize igihugu zakuyeho igihano cy’urupfu. Kuri 27 zikigifite mu mategeko yazo, esheshatu (ari zo Arizona, California, Ohio, Oregon, Pennsylvania na Tennessee) zo zahagaritse kugishyira mu bikorwa igihe kitagennwe. (AP, Reuters, AFP)